ایران ایر
ایران ایر شرکت هواپیمایی حامل پرچم ایران با نام رسمی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران است که در ایران از ابتدای تأسیس با نام هُما (هواپیمایی ملی ایران) شناخته میشود. ایرانایر که یکی از قدیمیترین شرکتهای هواپیمایی فعال در خاورمیانه است هم اکنون به بیش از ۴۰ مقصد داخلی و بینالمللی پرواز انجام میدهد. دفتر مرکزی ایرانایر در فرودگاه مهرآباد تهران قرار دارد و پایگاه اصلی پروازی این شرکت که بیشتر پروازهای ایرانایر از مبدأ یا به مقصد آن انجام میشود برای پروازهای داخلی فرودگاه مهرآباد و برای پروازهای خارجی فرودگاه امام خمینی تهران است. بر اساس آمار، ایران ایر سالیانه بیش از ۶ میلیون مسافر را جابهجا میکند.
تاسیس
دو تن از بازرگانان ایرانی، بهنامهای رضا افشار و غلام ابتهاج در سال ۱۳۲۱، نخستین شرکت هواپیمایی حامل پرچم ایران را با نام ایرانیان ایرویز تأسیس نمودند. این شرکت در ابتدا فقط در مسیر تهران-مشهد به جابجایی مسافر و بار میپرداختولی سپس در مسیرهای داخلی تهران-اصفهان-شیراز-بوشهر-آبادان-اهواز نیز پروازهایش را ادامه داد و علاوه بر اینها، در مسیرهای بینالمللی، به تلآویو، قاهره، بغداد و پاریس نیز فعالیت میکرد ناوگان هوایی این شرکت از تعدادی هواپیمای داگلاس دی سی ۳ تشکیل شده بود. بعدها تعدادی هواپیمای داگلاس دیسی-۴ و پس از آن هواپیماهای ویکرز ویسکونت نیز به ناوگان ایرانین ایرویز اضافه شد.
در سال ۱۳۳۳، یک شرکت هواپیمایی خصوصی دیگر به نام پارس یا پرشین ایرسرویس در تهران تشکیل شد. هواپیمایی پارس ابتدا به صورت باربری و با استفاده از هواپیماهای آورو یورک کار خود را آغاز نمود و پروازهایی را از تهران به بیروت، بریندیسی و بازل از طریق آبادان انجام میداد. پس از آن، این شرکت با خرید هواپیمای داگلاس دی سی -۷ سی از شرکت بلژیکی سابنا توانست از دو شهر آبادان و تهران به مقاصد پاریس، لندن، بروکسل و ژنو پروازهایی را به صورت مرتب انجام دهد.
در روز ۵ اسفند سال ۱۳۴۰، دو شرکت ایرانیان ایرویز و پرشین ایرسرویس در یکدیگر ادغام شدند و شرکت هواپیمایی ملی ایران(هما)، با نام بینالمللی ایران ایر(IRAN AIR) تأسیس گردید. این شرکت، ملی اعلام شد و تمام امکانات و پرسنل دو شرکت مذکور را در اختیار گرفت و از فروردین ماه سال ۱۳۴۱ فعالیتهای خود را آغاز کرد.
هما پروازهای خود را با بهرهگیری از هواپیماهای داگلاس دی سی ۳، داگلاس دیسی-۶، ویکرز ویسکونت و آورویورک آغاز نمود و در سال ۱۳۴۲ به عضویت کامل یاتا درآمد.
ناوگان فعلی ایران ایر
ناوگان مسافربری ایران ایر |
هواپیما | فعال | سفارش | مسافران | توضیحات | |
هما | اکونومی | مجموع | |
ایرباس ای ۲۰۰–۳۰۰بی۲ | ۱ | _ | ۱۸ | ۲۳۶ | ۲۵۴ | آخرین اپراتور این هواپیما | |
ایرباس ای ۲۰۰–۳۰۰بی۴ | ۳ | _ | ۱۸ | ۲۳۶ | ۲۵۴ | | |
ایرباس ای ۶۰۰–۳۰۰ آر | ۴ | _ | ۲۲ | ۲۳۹ | ۲۶۱ | | |
ایرباس ای ۳۰۰–۳۱۰ | ۱ | _ | ۱۴ | ۱۹۸ | ۲۱۲ | یکی از هواپیماهای این مدل به دلیل برخورد با هواپیمای ماهان زمینگیر شدهاست. | |
ایرباس ای ۲۰۰–۳۲۰ | ۶ | ۶ | ۱۲ | ۱۴۴ | ۱۵۶ | | |
خانواده ایرباس ای ۳۲۰ نئو | _ | ۳۲ | TBA | | |
ایرباس ای ۲۰۰–۳۲۱ | ۱ | ۷ | ۱۲ | ۱۸۲ | ۱۹۴ | آغاز تحویل: از ژانویه ۲۰۱۷ | |
ایرباس ای ۲۰۰–۳۳۰ | ۲ | ۸ | ۳۲ | ۲۰۶ | ۲۳۸ | آغاز تحویل: از مارس ۲۰۱۷ | |
ایرباس ای ۹۰۰–۳۳۰ نئو | _ | ۲۸ | TBA | | |
ایرباس ای ۱۰۰۰–۳۵۰ | _ | ۱۶ | TBA | آغاز تحویل: ۲۰۱۸ | |
ایتیآر ۶۰۰–۷۲ | ۸ | ۱۲ | _ | ۷۰ | ۷۰ | آغاز تحویل: از مه ۲۰۱۷ | |
فوکر ۱۰۰ | ۲ | _ | _ | ۱۰۴ | ۱۰۴ | بعد از تحویل ایتیآرهای ۶۰۰–۷۲ از دور خارج خواهند شد. | |
مکدانل داگلاس امدی-۸۲ | ۳ | _ | ۱۲ | ۱۴۰ | ۱۵۲ | |
ناوگان باری ایران ایر |
ایرباس ای ۲۰۰–۳۰۰بی۴ اف | ۲ | — | کارگو | | |
بوئینگ ۲۰۰–۷۴۷ اف | ۱ | — | کارگو | | |
مجموع | ۳۶ | ۱۹۱ | | |
هواپیمایی ماهان
شرکت هواپیمایی ماهان، به مرکزیت شهر تهران، از لحاظ ناوگان هوایی و مسافر حمل شده به عنوان بزرگترین شرکت هواپیمایی ایران بهشمار میآید. این شرکت در سال ۱۳۷۱ با برخورداری از دو فروند هواپیمای مسافربری، تأسیس گردید. شرکت هواپیمایی ماهان خدمات رسانی خود را در سال ۱۳۷۲ با برقراری پرواز بین شهر کرمان و پایتخت ایران، تهران، آغاز نمود. شروع پروازهای بینالمللی این شرکت به اواخر سال ۱۳۷۲ بر میگردد که طی آن پرواز تهران به مقصد دبی صورت پذیرفت.
در سال ۱۳۷۸ اولین هواپیمای ایرباس ای۳۰۰ به ناوگان هواپیمایی ماهان ملحق گردید و در سال ۱۳۷۹ به عضویت در انجمن بینالمللی حملونقل هوایی (یاتا) پیوست. در سال ۱۳۸۰ شرکت، هواپیمایهای پیشرفته ایرباس ای۳۱۰ را وارد، که باعث تقویت ناوگان و بالا رفتن توان شرکت جهت انجام پروازهای دوربرد به مسیرهای خاوردور شد. در سال ۱۳۸۱ مقاصد جدید پروازی همچون دوسلدورف در آلمان، کلمبو در سریلانکا و دهلی در هند، به شبکه پروازی ماهان اضافه گردید. در سال ۱۳۸۳ مسیر بیرمنگام در انگلستان به عنوان دومین مقصد اروپایی هواپیمایی ماهان راهاندازی گردید.
در سال ۱۳۸۴ با ورود ۴ فروند ایرباس ای۳۲۰ به ناوگان ماهان وارد گردید و این شرکت به تنها شرکت هواپیمایی دارنده ناوگان مدرن در ایران تبدیل شد. شروع پروازهای ماهان به مقاصد منچستر و لاهور در پاکستان در سال ۱۳۸۵ آغاز گردید. در سال ۱۳۸۶ تعداد پروازهای دوبی به دو بار در روز افزایش و پرواز بانکوک را به صورت روزانه انجام شد. همچنین ۳ فروند هواپیمای مدرن بوئینگ ۷۴۷-۴۰۰ به ناوگان اضافه گردید.
در ادامه روند رو به رشد شرکت هواپیمایی ماهان، نوسازی ناوگان این شرکت از طریق افزودن هواپیماهای دور برد و پهن پیکر ایرباس ۳۴۰ که به تدریج از سال ۱۳۸۴ به ناوگان هوایی افزوده شدند، این شرکت موفق گردید تا ظرفیت جدیدی در مسیرهای پروازی موجود خود ایجاد کرده و در صدد توسعه مقاصد پروازی خود در سطح بینالمللی باشد.
در سال ۱۳۸۹ افتتاح پرواز مستقیم از تهران به آلماتی در قزاقستان انجام شد. برقراری پروازهای مستقیم بین تهران و شانگهای و همچنین اصفهان به استانبول در سال ۱۳۹۰ آغاز گردید. شرکت تعداد ناوگان در سال ۱۳۹۱ به ۴۵ هواپیما افزایش داد و که مقارن با افزایش پروازها به اربیل و آنکارابود. در سال ۱۳۹۲ شروع پروازهای ماهان به کویت از طریق تهران و شیراز آغاز و همچنین پروازهای تهران-گوانجو به سه پرواز در هفته افزایش یافت.
در حال حاضر این شرکت از تعداد ۶۰ فروند هواپیما جهت انجام پروازهای خود به ۲۴ مقصد بینالمللی در اروپا، خاور دور و خاور میانه (شامل شهرهایی همچون دوسلدرف، مونیخ، میلان، مسکو، کیف، پاریس، کپنهاگ، استانبول، آنکارا، شانگهای، گوانگژو، پکن، بانکوک، کوالالامپور، دهلی، دبی، آتن، آلماتی، ایروان، بغداد، نجف، بیروت، دمّام، دمشق، اربیل، جده، کابل، کویت، ...) بهره میبرد.. همچنین شرکت هواپیمایی ماهان دارای شبکه پرواز گسترده داخلی به مقصد ۳۲ شهر میباشد.
بیش از پنج میلیون و چهارصد هزار نفر مسافر در سال ۱۳۹۴ توسط شرکت هواپیمایی ماهان جابجا شدهاند که از این تعداد، نزدیک به دو میلیون و چهارصد هزار نفر در مسیرهای بینالمللی پرواز داشتهاند.
در سال ۱۳۹۵ پروازهای ماهان به کیف، کپنهاگ، پاریس، مسکو و افزایش پروازها در مسیرهای خاور دور را ه اندازی سیستم دریافت کارت پرواز اینترنتی از طریق سایت این شرکت آغاز شد.
مقصد های پروازی
هواپیمایی ماهان به حدود ۳۰ مقصد داخلی و ۲۵ مقصد بینالمللی در خاورمیانه، خاور دور و اروپا پرواز انجام میدهد.
کلاس های پروازی
کلاسهای پروازی ماهان بسته به پرواز داخلی یا خارجی بودنشان، اندک تفاوتهایی با یکدیگر دارند. موارد اشتراک بین کلاس پروازی تجاری داخلی با تجاری خارجی، بسیار زیاد است و در اکثر خدمات پروازی با هم مشترک هستند اما در موارد مشخصی مثل امکان پخش DVD/MP3 شخصی در کلاس تجاری پروازهای خارجی که در پروازهای داخلی این کلاس پروازی در ماهان در نظر گرفته نشدهاست، متفاوت هستند.
پرواز داخلی ـ کلاس تجاری
- پذیرایی: غذاهای ویژهٔ ایرانی و بینالمللی، انواع نوشیدنیها
- سرگرمی: مجهز به تلویریونهای ۴۲" در کابین
پرواز داخلی ـ کلاس معمولی
- پذیرایی: پذیرایی معمول پروازها
- سرگرمی: مجهز به تلویریونهای ۴۲" در کابین
پرواز خارجی ـ کلاس تجاری
- پذیرایی: غذاهای ویژهٔ ایرانی و بینالمللی، انواع نوشیدنیها
- سرگرمی: مجهز به تلویریونهای ۴۲" در کابین، امکان استفاده از سیستم پخش DVD و MP3 شخصی هر مسافر در پروازهای بالای سه ساعت
- خرید داخل پروازی: امکان خرید از برندهای معتبر دنیا در حین پرواز
- خدمات آسایش: اهدای هدیهٔ کیف ملزومات بهداشتی، آرایشی و تحریری در پروازهای طولانی، اهدای هدیه به کودکان ۲ تا ۱۲ سال، ارایهٔ پتو و بالش بستهبندی شده و ضدعفونی
پرواز خارجی ـ کلاس معمولی
- پذیرایی: پذیرایی معمول پروازها
- سرگرمی: مجهز به تلویریونهای ۴۲" در کابین
هواپیمایی آسمان
شرکت خدمات هوایی آسمان یکی از شرکتهای هواپیمایی ایران است که در سال ۱۳۵۹ از ادغام چهار شرکت هوایی ایر تاکسی، ایر، ایر سرویس و هور آسمان تشکیل یافت. این شرکت از سال ۱۳۸۱ به سازمان بازنشستگی کشوری واگذار شدهاست. هماکنون حسین علایی مدیرعاملی این شرکت را بر عهده دارد.
سیاست این شرکت استفاده از هواپیماهای کوچک بوده و بیشتر ناوگان این شرکت را هواپیماهای فوکر ۱۰۰ که دارای ظرفیت ۱۰۵ نفر هستند تشکیل دادهاست. دفتر مرکزی این شرکت در تهران قرار دارد و دارای دو پایگاه فعال در شیراز و مشهد است. هماکنون آسمان در حال خرید هواپیماهای پهن پیکر بوده و طی ۳ سال اخیر هواپیماهای ایرباس ۳۲۰ و بوئینگ ۷۳۷ را به ناوگان خود افزودهاست.
این شرکت در حال حاضر تنها کاربر هواپیمای بوئینگ ۷۲۷ برای جابجایی مسافر با میانگین سنی ۳۷٫۵ سال در دنیا است.
عملکرد
- طبق اعلام سازمان هواپیمایی کشوری، در سال ۱۳۹۳ این شرکت با میانگین زمان تأخیر ۴۵ دقیقهای بیشترین تأخیرات پروازی را در میان شرکتهای هواپیمایی دیگر داشت.
- در مرداد ۱۳۹۴ و پس از تأخیر ۱۰ ساعته پرواز تهران -اهواز، سازمان هواپیمایی کشوری ضمن تذکر کتبی به شرکت آسمان صدور مجوز پروازهای فوقالعاده این شرکت را به حالت تعلیق درآورد.
- در آذر ۱۳۹۵، اتحادیه اروپا هواپیمایی آسمان را از پرواز در حوزه اتحادیه اروپا را به واسطه آنچه که نگرانیهای ایمنی پرواز خواند، منع کرد.
- در سال ۱۳۹۶ و پس از حادثه هواپیمای تهران یاسوج که منجر به مرگ همه مسافران شد، سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرد با عنایت به بررسی همهجانبه علل وقوع سانحه هوایی و بهمنظور اطمینان از ارتقای ایمنی پروازهای این نوع هواپیما لازم است بهطور موقت و تا اطلاع ثانوی پروازهای ATR مدل ۲۰۰ و ۵۰۰ شرکت هواپیمایی آسمان متوقف شود.
امضای قرارداد خرید با بوئینگ
در روز ۱۵ فروردین ۹۶ روابط عمومی هواپیمایی آسمان از امضای تفاهمنامهای با شرکت بوئینگ برای خرید حداقل ۳۰ هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ مکس به ارزش حدود ۳ میلیارد دلار خبر داد. در این قرارداد امکان افزایش خرید تا ۳۰ فروند دیگر از این نوع هواپیما پیشبینی شدهاست. در ایران این سومین قراداد خرید هواپیمای نو پس از اجرایی شدن برجام است.
مذاکره با شرکت میتسوبیشی
این شرکت مذاکراتی با شرکت میتسوبیشی ژاپن برای خرید ۲۵ فروند هواپیمای MRJ انجام داد.
تفاهم نامه خرید سوخو سوپرجت روسی
شرکت هواپیمایی آسمان در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ و در حاشیه نمایشگاه هوایی اوراسیا در ترکیه، تفاهم نامه خرید ۲۰ فروند هواپیمای سوخوی سوپر جت SSJ۱۰۰ امضا کرد. تحویل این هواپیماها از سال ۲۰۱۹ آغاز خواهد شد.