ثبت جهانی یزد نباید صرفا به یک ویترین برای گردشگری تبدیل شود

عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان گفت: نباید ثبت جهانی یزد را صرفا به یک ویترین تبدیل کنیم و صرفا مباحث آن را در بحث گردشگری بینیم.

به گزارش ایسنا، دکتر «محمدرضا جواهری» با بیان این که ثبت جهانی یزد و بافت تاریخی کار بسیار ارزشمند برای استان و کشور بود، خاطرنشان کرد: هم اکنون و به دنبال این اقدام، محدودیت هایی که در حوزه ساخت بناهای جدید یا تعمیر و مرمت ساختمان های موجود مطرح است، باید به صورت جدی و شفاف توسط مسئولین مرتبط مشخص و بیان شود تا سازمان نظام مهندسی ساختمان و مهندسین آن کاملاً در جریان ضوابط و مقرراتی که مورد نظر یونسکو است، قرار گیرند.

این عضو گروه تخصصی عمران در شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان در این باره تصریح کرد: اخیراً در جلسه ای که با کارشناسان میراث فرهنگی در کمیسیون تخصصی عمران سازمان داشتیم، ضوابطی به صورت شفاهی توسط میراث فرهنگی عنوان شد که به نظر می رسد باید خیلی جدی تر روی آن کار و بحث بشود چرا که بعضی از ضوابط و مشخصاتی که برای ساخت و ساز دربافت مطرح شد که باید رعایت شود، در حال حاضر در مقررات ملی کشور وجود ندارد یا در مغایرت با مباحث 22 گانه مقررات ملی است لذا باید در این امر تسریع و تکلیف مهندسین و مردم روشن شود.

وی افزود: آنان ضوابط خاصی مطرح کردند که ساختمان سازی در عرصه بافت تاریخی باید منطبق بر ساختمان های بنایی از جنس خشتی باشد و در حریم عرصه هم سازه ساختمان ها باید آجری باشد و امکان اجرای ساختمان های اسکلتی فلزی و بتنی وجود ندارد. البته قبلا فقط اجرای ساختمان های اسکلت فلزی در بافت تاریخی با محدودیت هایی روبرو بود و میراث بیشتر دقت داشت که سازه ها همگنی لازم را با بافت تاریخی داشته باشد و عموماً اجازه اجرای سازه آجری و اسکلت بتنی را می داد .

جواهری عنوان کرد: البته براساس مباحث مطرح شده در کمیسیون تخصصی عمران سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قرار شد که کارگروهی متشکل از کارشناسان نظام مهندسی و کارشناسان میراث فرهنگی برای بررسی بیشتر موضوع تشکیل شود که البته به نظر می رسد دستگاه های دیگر هم باید دخیل شوند و موضوع را به صورت کاملاً کارشناسی بررسی کنند.

وی معتقد است که از آنجایی که این موضوع اهمیت خاصی دارد، اداره کل راه و شهرسازی هم باید آن را از طریق وزارت راه و شهرسازی و مرکز تحقیقات مسکن پیگیری کند. ضمن این که سازمان نظام مهندسی ساختمان استان نیز موضوع را به شورای مرکزی و گروه تخصصی عمران کشور که از مهندسین و متخصصین خبره کشور تشکیل شده منتقل خواهد کرد.

این مسئول اظهار کرد: باید دید که چگونه می توانیم در این دوره که ده ها سال از تولید خشت و ساختمان خشتی گذشته و زیرساخت های ساختمان خشتی، هم به لحاظ ضوابط فنی و هم به لحاظ مسائل اجرایی وجود ندارد با جهانی شدن بافت تاریخی یزد و الزام آور شدن این محدودیت ها، تدابیر لازم را از لحاظ فنی ببینیم که هم مردم به مشکل برنخورند و هم ضوابط فنی و ایمنی جانی مردم را در خطرات زلزله و خطرات غیر مترقبه ی دیگر مثل انفجارها و لرزش ها رعایت کنیم و هم نیروی انسانی فنی و اجرایی آن تربیت شود .

وی متذکر شد: البته این محدودیت ها برای بافت تاریخی است و نه در مکان ها و مناطق دیگر استان. اما این که آیا شروع به ساخت و سازهای خشتی یا گلی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است و آیا از نظر فنی، ایمنی رعایت ضوابط می شود یا خیر؟ بسیار مهم و حیاتی است.

به گفته ی وی، اگر این ها را به صورت موردی و تک دانه مشابه آنچه قبلا در کشور ساخته شده است نگاه کنیم، مشخص است که این ها ایمنی لازم را نخواهند داشت و تجربه نشان داده است با توجه به این که ایران یک کشور زلزله خیز است و یزد در پهنه زلزله قرار گرفته، باید دقت کنیم به گونه ای در بافت تاریخی یزد عمل کنیم که خاطره تلخ خرابی های ارگ بم تجربه نشود .

جواهری در ادامه بیان کرد: اما بعد دیگر این است که با توجه به این که ثبت جهانی یزد به گفته ی اکثر افرادی که در حوزه میراث فرهنگی دخیل بوده و هستند، برکات فراوانی برای استان و یزد خواهد داشت، مسلماً این جهانی شدن در بعضی از موارد هزینه هایی هم در بر خواهد داشت. به نظر می رسد در صورت الزامی بودن ضوابط یونسکو این هزینه ها برای ایجاد این بناها و مقاوم کردن آن ها ارزش دارد.

وی تاکید کرد: نکته ای که به نظرم متولیان و مسئولین مربوطه باید دقت کنند این است که ثبت جهانی یزد را صرفاً به یک ویترین تبدیل نکنیم و یا صرفاً مباحث آن را در بحث گردشگری تنها نبینیم بلکه باید یزد را در ابعاد مختلف ببینیم و برنامه ریزی کنیم، اعم از گردشگری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، معماری و شهرسازی و الی آخر.

وی با بیان این که تاکنون کار جدی در حوزه مباحث فنی سازه ای و آن محدودیت ها و الزاماتی که یونسکو برای ساخت و ساز در بافت در نظر گرفته انجام نشده است، تاکید کرد: لذا باید با در نظر گرفتن مقررات ملی کشور، ضوابط فنی و دستورالعمل های مربوطه را استخراج کرد تا ضوابط کاملاً مشخصی داشته باشیم و براساس آن ضوابط، شهرداری، نظام مهندسی، مجریان، طراحان و ناظران بتوانند در زمان مناسبی پاسخگوی نیاز مالکین برای صدور مجوزها و سپس اجرای طرح های آنان باشند تا هم ضوابط یونسکو و محدودیت های مربوط به ثبت بافت تاریخی و هم مباحث ایمنی آن که برای ما بسیار حائز اهمیت است، رعایت شود.

عضو شورای مرکزی نظام مهندسی ساختمان کشور اضافه کرد: شاید ساختمان با ظاهر زیبا ساخته بشود و شاید ساختمان با ضوابط بافت تاریخی هم همخوان باشد ولی همه ی این ها اگر تحت اثر یک زلزله قرار گیرد و ویرانی و خسارت جانی و مالی به وجود آورد، آن وقت همه افرادی که بدون اطلاع در این روش ساخت و ساز سهیم بوده اند به سهم خود مقصر خواهند بود بنابراین بهترین فرصت است تا این دقت ها انجام شود و اساتید، محققین و متخصصین عمرانی که در بخش ساختمان های بنایی و ساختمان های خشتی و آجری کار کرده اند و علم فنی و سازه ای این موضوع را دارند به میدان بیایند .

وی گفت: صرف این که بعضی افراد حرف هایی غیر فنی و زیبا بزنند و این حرف ها اصلاً سندیت علمی و فنی هم نداشته باشد و کدهای ملی و مقررات ملی هم برای آن وجود نداشته باشد و حتی در مقررات و ضوابط فنی، آن ساختمان ها منع هم شده باشد اصلا پذیرفته نیست. الان کد ملی برای ساختمان خشت و گلی در مناطق با خطر زلزله متوسط نداریم و حتی ممنوع هم شده است و تا این لحظه آیین نامه زلزله ایران استاندارد 2800 این اجازه را نداده است.

وی ادامه داد: البته خوشبختانه متخصصین کافی در استان یزد وجود دارند که اگر حمایت شوند و دیدگاه بر این باشد که دستورالعمل ها و ضوابطی براساس محدودیت های یونسکو در بافت تاریخی یزد تهیه بشود و کارهای پژوهشی و تحقیقاتی ویژه ای روی این موضوع انجام بدهند، قطعاً جای نگرانی نخواهد بود.

جواهری در پایان نیز تاکید کرد: این موضوع باید به عنوان دغدغه همه مسئولین ارشد مرتبط استان و تمام دستگاهایی که مرتبط با حوزه ی بافت تاریخی هستند، قرار گیرد و برای آن انرژی بگذارند و صرفاً این کار واگذار به میراث فرهنگی نشود.