خانه تاریخی پیرنیا | موزه ی مردم شناسی نائین

خانه پیرنیا

خانه تاریخی پیرنیا در استان یزد و در شهرستان نائین قرار دارد. این خانه ی قدیمی در دوران صفویه بنا شده و یکی از معماری های ارزشمند این دوره می باشد. طراحی سنتی و تزیینات زیبای خانه تاریخی پیرنیا نائین، مانند نقاشی های دیواری و گچبری ها، این خانه را از سایر خانه های مشابه خود متفاوت کرده و باعث توجه بسیاری از گردشگران و علاقه مندان معماری به آن شده است. این خانه در ابتدا متعلق به شخصی با نام قاضی نورالهدی بوده است. در زمان قاجار خاندان پیر نیا صاحب این خانه شده و میرزا احمدخان پیرنیا حاکم نائین در آن ساکن شد. این خانه نمونه ی یک خانه ی سنتی منطقه ی کویری است که در شهریور سال 1356 به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت رسید. پس از آن خانه تاریخی پیرنیا نائین کم کم شهرت جهانی پیدا کرد و امروزه به عنوان یکی از مراکز گردشگری شهرستان نائین مورد توجه مسافران و توریست ها قرار دارد. مهم ترین ویژگی هنری خانه تاریخی پیرنیا را می توان نقاشی های دیواری و گچبری های بسیار زیبای آن در بخش های مختلف خانه دانست. ورودی، دالان ها، هشتی، اتاق های متعدد، غلام گردش، ایوان شاه نشین، گودال باغچه، اتاق نشیمن، باغ، اتاق مخصوص حاکم و... از جمله مهم ترین بخش های خانه پیرنیا هستند.

معماری خانه پیرنیا

گچبری های این خانه در کنار نقاشی ها و تزیینات معماری آن مانند کاربندی ها، یزدی بندی ها و رسمی بندی ها، ترکیبی بی نظیر و فوق العاده ایجاد کرده است. گچبری ها در تعدادی قاب اجرا شده و داستان های کتاب هفت پیکر نظامی را به تصویر کشیده است. در این قاب ها می توان داستان ها و صحنه های عاشقانه ای چون خسرو و شیرین، یوسف و زلیخا را مشاهده کرد. همچنین تصاویری از صحنه های شکار نیز به نمایش گذاشته شده است. در بخش های مختلف خانه نیز تصاویری از گیاهان، گل، مرغ، اژدها و حیوانات و اشکال مختلف نقاشی شده است. از دیگر بخش های جالب توجه در این معماری می توان به گودال باغچه های حیاط خانه اشاره کرد. این گودال باغچه ها به عنوان تابستان نشین مورد استفاده قرار گرفته و برای دسترسی به آب قنات حفر شده اند.

موزه ی مردم شناسی نائین

خانه پیرنیا در سال 1349 توسط موزه ی فرهنگ و هنر خریداری شده و پس از مرمت بنا و بازسازی آن در سال 1373 به موزه ی مردم شناسی کویر شهرستان نایین تبدیل شد. این موزه دارای 10 فضا برای نمایش اشیاء می باشد. در حال حاضر نیز بیش از هزار شئ تاریخی و قدیمی در این مکان نگهداری شده و به معرض نمایش عموم گذاشته شده اند. از جمله این اشیا می توان به ادوات و وسایل نظامی، پوشاک، صنایع دستی و ... اشاره کرد. با تماشای این اشیاء مردم می توانند با آداب، رسوم، زندگی و فرهنگ مردم کویرنشین این منطقه آشنا شوند. در بخش ورودی خانه نمونه هایی از پوشش گیاهی و گیاهان دارویی قرار داده شده است. هشتی ورودی محلی برای فروختن بلیط است و وسایلی مانند اسب و کشاورزی، انواع مدل های کلید، کلون در، قاشق و ملاقه به نمایش گذاشته شده است. انوع وسایل روشنایی و کاسه و کاشی های لعاب دار را در راهروی بزرگ ورودی قرار داده اند. انواع ظروف آبخوری نیز در هشتی ورودی حیاط موزه قرار داده شده است. یک سالن مربوط به ادوات جنگی و اسلحه ها بوده و در سالن دیگر ظروف فلزی نگهداری می شوند. سالن پوشاک زنانه و مردانه ی قاجار نیز در این موزه وجود دارد. راهروی وردی مربوط به ابزار گلیم بافی و عبابافی می باشد. در این بخش یک مجسمه مومی در پشت دستگاه عبابافی قرار داده شده و دستگاه نیز بافت عبا را به صورت عملی نمایش می دهد. یک نیز با نام اتاق کرسی نام گذاری شده است. در این اتاق چهار مجسمه ی مومی شامل یک مرد، دو زن و یک بچه قرار دارند که پوشاک زمان قاجار را به تن کرده اند. در خانه ی پیرنیا علاوه بر موزه ی مردم شناسی، برنامه های دیگری نیز برگزار می گردد. از این برنامه ها می توان به برگزاری فروشگاه های صنایع دستی و اجرای برنامه های مشاعره اشاره کرد.